Tien jaar DPCG: een voorbeeld voor andere landen
9 november 2021
Dit jaar viert de Dutch Pancreatic Cancer Group (DPCG, onderdeel van het Deltaplan Alvleesklierkanker) haar tiende verjaardag. In 2011 zochten een aantal pancreaschirurgen elkaar op. Het was hoog tijd om de pancreaschirurgie meer te centraliseren. Wat is er sindsdien gebeurd? We gaan in gesprek met bestuurslid prof. dr. Quintus Molenaar over de samenwerking, concrete resultaten en natuurlijk de toekomst.
Quintus is lever- en pancreaschirurg bij het Regionaal Academisch Kankercentrum Utrecht (RAKU), een regionale samenwerking waarbij de chirurgen uit het UMC Utrecht en het St. Antonius Ziekenhuis gezamenlijk alle lever- en alvleesklieroperaties op één plek opereren. Daarnaast is hij betrokken bij de PACAP-stuurgroep. En hij is een van de oprichters van de DPCG. “De noodzaak om meer samen onderzoek te doen, samen te werken, van elkaar te leren, was echt groot. We wilden (en willen) de gemeenschappelijke diagnostiek en behandeling verbeteren. Zowel voor de overleving als voor de kwaliteit van leven voor alvleesklierkankerpatiënten.”
‘We maken internationaal indruk’
Het afgelopen decennium is de DPCG flink gegroeid naar een landelijke, multidisciplinaire werkgroep van niet alleen chirurgen, maar ook maag-darm-lever-artsen, oncologen, radiologen, radiotherapeuten, pathologen, diëtisten en verpleegkundig specialisten. Met als vervolgstap de vorming van het Deltaplan, waarbij ook de Maag Lever Darm Stichting en Patiëntenplatform Living With Hope aanhaakten. “De kracht is de samenwerking; we doen het op landelijk niveau echt samen en gunnen iedereen z’n plekje. Dat is uniek in de wereld; we zitten hier in Nederland dicht genoeg bij elkaar, onze ego’s zijn precies mild genoeg dat we ieder zijn plekje gunnen. Daarbij merken we ook dat de Nederlandse historie van samenwerken, het met elkaar doen, toevoegt. Dat alles maakt het een ideale combinatie, een voorbeeld in de wereld. Als we op een congres met de hele club aan komen, is dat indrukwekkend, dat is mooi om te zien. Een combinatie van goed onderzoek en eenheid! En we kunnen zoveel meer met die slagkracht.”
‘Een halvering van de kans op overlijden, dat is echt gigantisch’
Slagkracht, want samen kan je meer dan alleen. Ter illustratie het aantal uitgevoerde Whipple operaties aan de alvleesklier: de Whipple operatie wordt uitgevoerd als de tumor in de ‘kop’ van de alvleesklier of bij de papil van Vater zit. Tijdens de operatie wordt de kop van de alvleesklier verwijderd, samen met de galblaas, de twaalfvingerige darm, een deel van de galwegen en soms ook een deel van de maag. Het is een ingrijpende operatie, die voor het eerst beschreven werd door professor Whipple in de Verenigde Staten in 1935. De DPCG centra samen doen inmiddels 700 à 800 Whipple operaties per jaar. Indrukwekkende aantallen, maar wat levert dat dan concreet op voor de patiënt? “De zorg is door die centralisatie echt verbeterd. Zo hebben we mooie studies kunnen doen die in de wereld echt impact hebben. Een goed voorbeeld is de PORSCH-trial. Door die studie hebben we de kans op overlijden bij een Whipple-operatie kunnen halveren. Dat is echt gigantisch. Die studie konden we alleen uitvoeren omdat alle centra in Nederland meewerkten.”
‘Goede zorg én studies, daarin lopen we voorop’
Robotchirurgie is een ander goed voorbeeld om de kracht van de samenwerking te zien. Quintus startte hiermee met zijn groep in Utrecht in 2016, na het te hebben geleerd in Pittsburgh. Zeker bij de complexe verbindingen bij een pancreasoperatie is een robot heel goed om in te zetten. “Het is heel belangrijk om deze kennis te verspreiden daarom worden centra in heel Europa getraind, waaronder natuurlijk alle DPCG centra. Juist op die combinatie van kennis delen, nieuwe technieken én kwalitatief uitstekende studies loopt Nederland voorop in de wereld. We implementeren niet zomaar een nieuwe behandeling, maar willen eerst weten of het echt onze doelen behaalt, het gaat heel zorgvuldig.”
‘PACAP zorgt voor meer efficiënt onderzoek’
Naast dat er in Nederland veel studies worden gedaan, wordt er ook gekeken naar mogelijkheden om studies meer efficiënt te laten verlopen. Met name door middel van het PACAP-project, het basis project van het Deltaplan Alvleesklierkanker. “Binnen de PACAP-stuurgroep denk ik mee, met specialisten uit het gehele land, over hoe we door middel van continue weefsel- en dataverzameling meer efficiënt onderzoek kunnen doen. Bovendien is onderzoek op deze manier minder belastend voor de patiënt, doordat data op een plek verzameld worden voor veelvuldig gebruik. Door de financiering van het PACAP-project door het Deltaplan Alvleesklierkanker, kunnen we structureel meer onderzoek gaan doen om een betere behandeling en kwaliteit van leven voor patiënten mogelijk te maken.”
Gerelateerd
Het Deltaplan Alvleesklierkanker bevordert samen met de DPCG de samenwerking op het gebied van alvleesklierkanker in Nederland. Help je mee?
Meer nieuws van artsen/onderzoekers
Zaterdag 8 juli 2023: fietsen, wandelen of hardlopen voor onderzoek!
Op zaterdag 8 juli 2023 organiseren we Deltaplan De Vecht. Een mooie, sportieve dag om geld in te zamelen voor onderzoek. Samen gaan we de strijd aan tegen alvleesklierkanker. Patiënten, naasten, nabestaanden. Maar ook artsen en onderzoekers.4 april 2023
Ontwikkeling Keuzehulp in volle gang
Jaarlijks krijgen bijna 3000 mensen de diagnose alvleesklierkanker. Bij meer dan de helft van de mensen is de ziekte al uitgezaaid op het moment van diagnose. Met de Alvleesklierkanker keuzehulp geven we deze patiënten inzicht in essentiële informatie en vragen om na te denken over wat zij belangrijk vinden. Zo kunnen ze samen met hun naasten en behandelaar een keuze kunnen maken hoe verder. Merlijn Graus is arts-onderzoeker in het Maastricht UMC+ en betrokken bij de ontwikkeling van deze keuzehulp. In dit artikel geeft ze een inkijkje in het ontwikkeltraject en waar we nu staan.7 september 2022
“Onderschat niet het effect van kleine stappen”
Alvleesklierkanker is een ziekte met een slechte prognose. Toch is er de laatste tien jaar vooruitgang geboekt op het gebied van behandeling en diagnostiek. Daarmee is de overleving en de levenskwaliteit van patiënten met alvleesklierkanker verbeterd. Hanneke Wilmink heeft zich gespecialiseerd in tumoren van de alvleesklier, ook wel pancreas genoemd. Op 1 juli sprak ze haar rede uit als eerste hoogleraar Medische oncologie, in het bijzonder pancreas carcinoom.20 juli 2022