‘We bieden houvast in een uitzichtloze situatie’

Wachten met chemotherapie tot je klachten krijgt of er direct na diagnose aan beginnen? Het is een zware keuze voor veel patiënten én artsen om samen te maken bij uitgezaaide alvleesklierkanker. Te meer nog omdat er tot nu toe geen onderzoek is gedaan naar de gevolgen van deze keuze. ‘Tot nu toe’, want Dr. Simone Augustinus begeleidt een studie vanuit het Amsterdam UMC, locatie AMC die meer duidelijkheid moet bieden in deze lastige situatie. Om zo een betere kwaliteit van leven voor patiënten te realiseren.

Alvleesklierkanker wordt vaak pas in een laat stadium ontdekt. Dan zijn er al uitzaaiingen en is een operatie meestal niet zinvol. Bij uitgezaaide alvleesklierkanker is de levensverwachting over het algemeen kort, gemiddeld zes maanden na diagnose. Chemotherapie kan de levensverwachting verlengen tot ongeveer elf maanden. Voor veel mensen is dat de reden om daarvoor te kiezen, maar wat nu als je op het moment van het stellen van de diagnose geen klachten hebt?

Simone: ’Chemotherapie geeft klachten, zoals misselijkheid, diarree en moeheid. Dat beïnvloedt natuurlijk je kwaliteit van leven. Mensen schrikken vaak als die bijwerkingen worden besproken en kiezen er daarom soms voor om er niet mee te starten. Maar chemotherapie kan ook verlichting van klachten geven; de tumor wordt er kleiner van, waardoor de klachten die kunnen optreden als gevolg van de ziekte verminderen en de kwaliteit van leven juist beter wordt.’

Meer goede maanden, even goede levensverwachting?

Een heftige diagnose dus om te krijgen, waarin je levensverwachting ineens in maanden wordt geteld. Daarom is juist in deze fase de kwaliteit van leven heel belangrijk. En dát krijgt dan ook de focus in dit onderzoek. Simone legt uit: ‘We doen onderzoek onder mensen met uitgezaaide alvleesklierkanker, maar die nog geen klachten hebben van hun ziekte. Wat is wijsheid? Direct (binnen drie weken na de diagnose) starten met chemotherapie of daarmee wachten tot ze klachten hebben? Veel patiënten worstelen nu met die vraag, door dit onderzoek kunnen we daar straks een helder antwoord op geven.’

Dit is meestal een keuze die patiënt (en zijn of haar omgeving) en arts samen maken. En dat is lastig, want het is momenteel niet bekend wat het effect is op de levensverwachting en kwaliteit van leven als zij besluiten te wachten met de start van chemotherapie. ‘Als je nog geen klachten hebt, dan kan de chemotherapie je kwaliteit van leven behoorlijk verslechteren. Dan leef je mogelijk wel iets langer, maar minder goed. Het is nu vaak een onmogelijke keuze, die je nergens op kan baseren. Wij onderzoeken die onderbouwing: als je pas start met chemotherapie zodra je klachten hebt, wordt je levensverwachting dan ook ongeveer die elf maanden? Of betekent eerder beginnen ook direct een langere levensverwachting? En wat betekent dit voor de kwaliteit van leven? Oftewel: kunnen we mensen nog een aantal goede maanden geven (zonder chemotherapie), zonder dat zij daardoor korter leven?’

Elke vier maanden een vragenlijst

Hoe ziet zo’n onderzoek er nu concreet uit? Simone en haar collega’s gaan op zoek naar  tweehonderd Nederlandse patiënten die mee willen doen aan de studie, daarom zetten ze deze breed uit, over alle vijftien expertisecentra voor alvleesklierkanker in Nederland. Zij krijgen iedere vier maanden een vragenlijst met vragen over hun kwaliteit van leven. Hoe voelen ze zich, ervaren ze klachten, etc. Daarnaast onderzoeken ze uiteraard de effecten op de overleving van de patiënten. En kan Simone al een klein tipje van de sluier oplichten? ‘We verwachten dat ook met wachten de overlevingskans rond de tien à elf maanden zal liggen. Maar over twee jaar weten we het zeker, dan ronden we het onderzoek af!’

Keuze beter motiveren

Simone is heel gemotiveerd voor dit onderzoek: ’Hiermee kunnen we écht de kwaliteit van leven van patiënten verbeteren. Momenteel is er niets bekend over de effecten van direct starten of wachten met chemotherapie, daarom vind ik het zo interessant. Ik sprak laatst ook een patiënt op de poli, en dat maakte veel indruk op me. Hij vertelde dat de diagnose uitgezaaide alvleesklierkanker voelde als een uitzichtloze situatie. Met onze studie kunnen we hopelijk op het gebied van behoud van kwaliteit van leven en overleving duidelijkheid bieden, dat geeft houvast. Nu moeten patiënten een besluit nemen zonder duidelijke achtergrond.’

Zonder Deltaplan Alvleesklierkanker geen studie

Een belangrijke studie dus, die direct effect heeft op de kwaliteit van leven van alvleesklierkankerpatiënten. Simone: ‘Zonder het Deltaplan Alvleesklierkanker was deze studie er niet geweest. We zijn heel dankbaar dat we er met die hulp echt werk van kunnen maken!’ Simone coördineert de studie onder supervisie van Dr. Hanneke Wilmink en Prof. Marc Besselink. De studie wordt ondersteund door vijftien landelijke alvleesklierkankerziekenhuizen, die verenigd zijn in de DPCG  (Dutch Pancreatic Cancer Group).

Meer nieuws van artsen/onderzoekers

Nederlands onderzoek naar alvleesklierkanker gaat over de grenzen

In de ‘RADAR-PANC trial’ wordt onderzocht of routinematige controles met bloedonderzoek en CT-scans na de operatie helpen bij het vroeg opsporen van terugkeer van alvleesklierkanker.

29 november 2023

Weer een stapje vooruit in alvleesklierkankeronderzoek – Voor een sprankeltje hoop

Op vrijdag 8 september is Deesje Doppenberg onder leiding van prof. Marc Besselink (chirurg) en dr. Anna Bruynzeel (radiotherapeut-oncoloog) gepromoveerd met een onderzoek naar nieuwe inzichten in de behandeling van alvleesklierkanker. Het onderzoek bestond uit drie delen.

18 oktober 2023

Donatie voor onderzoek naar nieuwe behandeloptie alvleesklierkanker

Onderzoekers in het Maastricht UMC+ gaan op zoek naar een nieuwe behandeloptie voor alvleesklierkanker. Hierbij onderzoeken ze een nieuwe combinatie van chemotherapie en immunotherapie. Op 29 juni is hiervoor in Maastricht een overeenkomst gesloten tussen de Scheuten Foundation en de Maag Lever Darm Stichting, namens het Deltaplan Alvleesklierkanker

4 juli 2023

Bekijk alles

• Vorige
• Volgende