Het Deltaplan maakt van Nederland de perfecte plek voor beter wetenschappelijk onderzoek
20 april 2021
Het Deltaplan maakt van Nederland de perfecte plek voor beter wetenschappelijk onderzoek
Op internationaal niveau staat de zorg van alvleesklierkanker in Nederland er goed voor. Zo goed dat Prof. Dr. Marc Besselink zelfs durft te benoemen dat we ‘wereldkampioen onderzoek alvleesklierkanker’ zijn. Maar er moet nog een hoop gebeuren. Het duurt nu nog te lang voordat de nieuwste wetenschappelijke doorbraken beschikbaar komen. En om een ziekte als alvleesklierkanker beter te behandelen is veel meer wetenschappelijk onderzoek nodig. Het Deltaplan gaat hiervoor zorgen.
Marc Besselink (Amsterdam UMC) werd in 2018 benoemd als hoogleraar pancreaschirurgie, de titel van zijn oratie was ‘Synergie in de chirurgie’ en staat in het teken van samenwerken. Daarin zit volgens hem het succes van de Nederlandse toppositie: ‘wetenschappelijk onderzoek is hier veel vaker succesvol dan in het buitenland, en veel nieuwe behandelmethoden om alvleesklierkanker beter te kunnen behandelen zijn hier getoetst. Dat komt omdat we hier goed georganiseerd zijn en samenwerken ons met de paplepel is ingegoten.’
Bekijk alle ambassadeurs die achter het Deltaplan staan
‘Op het gebied van alvleesklierkanker gebeurt ontzettend veel. De onderzoeksresultaten buitelen over elkaar heen. Dan is het juist belangrijk dat er gespecialiseerde onderzoekcentra zijn, die hun kennispeil op het hoogste niveau houden en veel met internationale wetenschappers in contact zijn. Zo kunnen we de Nederlandse patiënt de beste zorg bieden. In de praktijk duurt het alleen nog te lang voordat de nieuwste inzichten in alle spreekkamers zijn doorgedrongen. De laatste jaren is er al veel verbeterd, maar er bestaan nog steeds vrij grote verschillen in Nederland. Daardoor kan het voorkomen dat je in ziekenhuis A een behandelmethode krijgt aangeboden, terwijl ziekenhuis B al met een behandelmethode werkt waarmee betere resultaten zijn behaald. Het Deltaplan gaat dit veranderen.’
’In Nederland is er een prachtige samenwerkingsverband, de Dutch Pancreatitis Cancer Group. Dat is een landelijk samenwerkingsverband van chirurgen, MDL-artsen, medisch oncologen, radiologen, radiotherapeuten, pathologen, diëtisten en verpleegkundig specialisten uit alle Nederlandse ziekenhuizen waar alvleesklierkankeroperaties plaatsvinden.’
'De enige manier waarmee we die percentages gunstiger krijgen is door wetenschappelijk onderzoek.'
Wereldkampioen, maar nog geen winnaar
De Nederlandse zorg rond alvleesklierkanker mag in dan tot de wereldtop behoren, helaas zijn de vooruitzichten van de ziekte nog altijd slecht. Vijf jaar na diagnose is negen procent van de patiënten nog in leven en bij slechts 1 op de 5 patiënten kan de tumor direct met een operatie worden verwijderd. ‘Dit zijn schrikbarende cijfers. De enige manier waarmee we die percentages gunstiger krijgen is door wetenschappelijk onderzoek. Door nieuwe medicijnen te testen en nieuwe behandelingen uit te proberen. Door te onderzoeken wat effectiever is: eerst chemo en dan een operatie, of juist andersom. Vaker opereren of juist minder vaak. Wanneer moeten we starten met chemotherapie bij uitzaaiingen, en met welk middel. Het antwoord op die vragen brengt ons steeds een stap dichterbij een betere behandeling van alvleesklierkanker. De middelen om deze studies uit te voeren ontbreken nu vaak. Zonder specifieke investeringen in alvleesklierkanker zullen deze studies nooit uitgevoerd kunnen worden.
Kleine stappen, grote impact
Wetenschappelijk onderzoek in een breed samenwerkingsverband kan dus letterlijk het verschil tussen leven en dood betekenen. ‘Dat die samenwerking er is, is niet vanzelfsprekend. Dat moet goed georganiseerd worden en blijven. En daarnaast: om al dat wetenschappelijk onderzoek uit te voeren hebben we geld nodig. Binnen het Deltaplan kunnen we het geld op een slimme manier investeren. Door krachten te bundelen creëren we in Nederland als het ware een grote onderzoeksgroep van patiënten, waarbinnen we meerdere studies tegelijk kunnen worden uitvoeren. Zo maken we ons land aantrekkelijk om nieuwe medicijnen te testen en kunnen we efficiënt en snel onderzoek uitvoeren.
'Zonder goede landelijke samenwerking geen wetenschappelijke doorbraken. Zonder wetenschappelijke doorbraken blijft de prognose van alvleesklierkanker slecht. Deltaplan zorg voor die goede, en effectieve landelijke samenwerking. Ik geloof dus echt dat we met het deltaplan de sleutel hebben om de verschrikkelijke prognose van deze ziekte een halt toe te roepen.'
In de ‘RADAR-PANC trial’ wordt onderzocht of routinematige controles met bloedonderzoek en CT-scans na de operatie helpen bij het vroeg opsporen van terugkeer van alvleesklierkanker.
Op vrijdag 8 september is Deesje Doppenberg onder leiding van prof. Marc Besselink (chirurg) en dr. Anna Bruynzeel (radiotherapeut-oncoloog) gepromoveerd met een onderzoek naar nieuwe inzichten in de behandeling van alvleesklierkanker. Het onderzoek bestond uit drie delen.
Onderzoekers in het Maastricht UMC+ gaan op zoek naar een nieuwe behandeloptie voor alvleesklierkanker. Hierbij onderzoeken ze een nieuwe combinatie van chemotherapie en immunotherapie. Op 29 juni is hiervoor in Maastricht een overeenkomst gesloten tussen de Scheuten Foundation en de Maag Lever Darm Stichting, namens het Deltaplan Alvleesklierkanker
